Plüton'daki alışılmamış şekillerin sırrı çözüldü

Bilim insanları Plüton'un yüzeyinde görülen alışılmamış hendesî şekillerin süblimleşme adı gıyabî doğal tek süreçten kaynaklandığını keşfetti . NASA'nın New Horizons (Yeni Ufuklar) adlı feza aracı 2015'te Plüton'un yakınından geçtiği sırada cüce gezegenin ayrıntılı görüntülerini kaydetmişti . Görüntülerde cüce gezegenin boğut buzuyla dolmuş Sputnik Plantia adlı havzasında esrarengiz şekiller göze çarpmıştı . Çokgen şeklindeki yerde yapıların genişliğinin irice 20 kilometre olduğu belirleme edilmişti . Ancak şekillerin Güneş'ten çok uzaktaki tek gök cisminde nasıl oluştuğu sorusu cevaplanamamıştı . Kısa süre önce, Birleşik Krallık'taki Exeter Üniversitesi'nden Adrien Morison liderliğindeki tek araştırma ekibi, karmaşık modelleme tekniklerini tüketmek Plüton'daki doğal süreçleri simüle etti . Hakemli ilmî siyaset Nature'da yayımlanan araştırmaya göre, yerde şekillerin havzadaki boğut buzunun doğrudan buharlaşmasından, cilve katı halden dolaysız tül haline geçme anlamına mevrut süblimleşme sürecinden kaynaklanıyor . Morison, "Plüton, Güneş'ten tataş dahi iç erke kaynakları sınırlı amma yer bilimsel açıdan amete aktif" ifadelerini kullandı . Yüzey koşulları, atmosferinde tül halindeki nitrojenin katı nitrojenle tek ara yerde mevcut olmasına imkân tanıyor . Dahası, yerde sürecin, Sputnik Planitia'nın buzlu yüzeyini soğutarak, sert tabakasının içindeki ısı yayılım (konveksiyon) sürecini dahi beslediği düşünülüyor . Bu hâl dondurucuda ayrıntılı süre artan sert küplerinin, ısı korunsa birlikte küçülmesi dahi nihayetinde kaybolmasına bilinen bile insanın terleme mekanizmasına benzetiliyor . Araştırmanın şerik yazarı Stéphane Labrosse, "Yazın dışarı çıktığınızda vücudunuzdaki sutaşı çok hızlı buharlaşır dahi aslında yerde edgü tek serinleticidir . Biz dahi süblimleşmeyi aynı şekilde, yüzeyi soğutacak tek şey namına düşündük" didi . Araştırma ekibi, söz natürmort bulguların Sputnik Planitia'daki süblimleşmenin yaklaşık 1-2 1000000 yıl önce başladığını öngören ülke modelleriyle dahi ahenkli olduğunu söylüyor . Ayrıca Morison'a göre görülmemiş çalışma çokgenlerin sebep orada olduğunu ortaya koyan, modellemeye dayalı altu açıklama niteliğinde . .