Klonlamadaki atılım tartışmayı büyüttü: Mamutlar arka mı / mi dönecek?

ABD'de nesli tükenme tehlikesi altındaki karanlık ayaklı gelinciğin 30 yıl önce ölen tek hayvanın genleri yardımıyla klonlanması, ilim dünyasının aşina olduğu tek tartışmayı gene alevlendirdi: Nesli yıllar önce tükenmiş hayvanları arka iletmek mümkün mü?Elizabeth Ann cebelitarık gıyabî altu karanlık ayaklı sansargillerden klonu, 10 Aralık'ta dünyaya gelmişti . Şu anda kişisel başının çaresine bakabildiği tamlanan Elizabeth Ann, 30 yıldan ayrıntılı süre önce ölen tek hayvanın korunmuş genlerinden doğmuştu . Büyük yankı uyandıran yerde başarının ardından gözler Harvardlı ilim insanlarına çevrildi . Zira Harvard Üniversitesi'nde Prof .  George Church'ün liderliğindeki tek küme araştırmacı, nesli yaklaşık 4 1000 yıl önce tülkenen yünlü mamutları bitki mühendisliğinden bilistifade arka getirmeye çalışıyor . Prof . Church, araştırma ekibinin mamutlara ait özelliklerin tek Asya filine ekleneceği katışık tek oğulcuk oluşturmaya yaklaştıklarını ifade etmişti:Amacımız, katışık tek fil-mamut embriyosu üretmek . Mamut özellikleri taşıyan tek sıra satranç imişçesine düşünün . Henüz artdil noktada değiliz amma birkaç yıl içinde ulaşabiliriz . DAHA FAZLA OKUİnsanlar olmasaydı yünlü mamutlar 4 1000 yıl henüz yaşayacaktıDünyaya istikbal görülmemiş katışık türlerin, mamutların tipik özellikleri yardımıyla şimal bölgelerinde yaşayabileceği, buradaki parlak tabakalarını ezerek sıkıştırabileceği bağlaç kazıyarak soğuk havanın toprağa nüfuz etmesini sağlayabileceği belirtiliyor . Bu sayede kuzeydeki donmuş toprakların erimesinin dahi önüne geçilebileceği düşünülüyor . Kısacası yerde uzmanlar, yünlü mamutları arka getirmenin doğaya katkıda bulunacağında oydaş . Ancak yerde hayvanları planlandığı şekilde arka getirmenin mümkün olup olmadığı amete tartışma natürmort . Örneğin, Sheffield Üniversitesi'nden Profesör William Holt, konuyla alâkadar şüphelerini şöyle dile getiriyor:Bir türü diriltmeniyi ve onun ongun tek şekilde yaşamasını, bile çevreyi milyonlarca yıl öncesine benzetmesini beklemeye üzerine şüphelerim mevcut . Klonlama, özellikle dahi filgillerden imişçesine tek hayvanı klonlama, dünyaya mevrut hayvanın birçok zararlı geniş taşımasına sebep olur . Bu bile tıpkı hısım evliliğindeki imişçesine sağlıksız ırk ayrımı doğmasına karada açabilir . Bunun yanı sıra Prof . Holt, projeyle alâkadar başka soruların bile cevapsız kaldığını ekliyor . "Klonlanmış artdil hayvanı hangi yapacaksın? Onu imkansızlık tutacaksın?" diye soran ilim insanı sözlerini şöyle sürdürüyor:O tek filgillerden olduğunu nasıl bilebilir? Başka böbür oluşan tek aileyle nasıl etkileşim kuracak? Zira bunu yapması gerekiyor . En yıpranmış filgillerden DNA'sının yardımı olması mı?Kısa süre önce ODTÜ'lü araştırmacıların bile aralarında mahal aldığı tek küme ilim insanı, Sibirya'da tek filgillerden dişinden çıkarılan DNA'nın dünyadaki genişlik yıpranmış DNA örneği olduğunu belirlemişti . Bu keşif, abuk sabuk Jurassic Park'ın DNA'lar yardımıyla gene hayata döndürülen dinozorlarını getirmişti . Ancak uzmanlar, filgillerden dişinden çay kenarında kuyu kazmak edilen DNA'nın yerde hayvanları arka getirmede tesirli olacağını düşünmüyor . Mamut DNA'sının çay kenarında kuyu kazmak edildiği araştırmanın başyazarı, İsveçli genetikçi Dr . Tom van der Valk, The Salon'a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanıyor:Bu bitimi keşif, yünlü mamutun arka getirilmesine ağır ol tek katkıda bulunmayacak . Çnkü yerde araştırmadan önce dahi önemli miktarda filgillerden genomumuz vardı . Yani tek filgillerden genomunun nasıl olduğuna üzerine fikrimiz mevcut . Çalışmanın şerik yazarı, Stockholm Üniversitesi'nden İsveçli biyolojinin profesörü Dr . Love Dalén şayet CRISPR-Cas9 isimli teknolojiyi kullanan genetikçilerin yerde keşiften yararlanabileceğini aktarıyor .  Söz natürmort teknoloji, genetikçilerin dahi tıp araştırmacılarının, genomun çeşitli kısımlarına ekleme, çıkarma yapmasına bilinen bile DNA dizilimininde değişiklikler sahneye çıkmak getirmesine imkân tanıyan özgün tek araç . Eğer birileri, rastgele akraba tek satranç genomunu düzenlemek için Crispr-Cas9 yöntemine başvurmak dahi yalnızca yünlü mamuta özgü, eşsiz genleri çalıştırmak velev bulgularımız yararlı olur . Çünkü yünlü mamutun doğrudan atasına ilgili genomun büyük tek bölümünü diziledik . Bu bile artık yerde eşsiz genleri tanımlayabileceğimiz anlamına geliyor . Öte yandan ilim insanları mamutları arka celp planlarına çeşitli yöntemlerle sürme ediyor . Örneğin Rus dahi Japon ilim insanlarından oluşan tek ekip, 28 1000 yıllık tek filgillerden yavrusunun g art ayak kemiğinden canlı hücre çıkarmayı başarmıştı . Bu hücrenin çekirdeği tek fareye aktarılmış dahi materyalin dirimsel aktivitelerde bulunduğu görülmüştü . Projenin üyeleri amete henüz bulunmayan olmuş tek canlının arka getirilmesi için vakit olduğunu düşünse dahi bunun yakın ileride mümkün ağıl geleceğine inanıyor .  Independent Türkçe, Euronews, The Salon, Scientific Reports, The Guardian, Bilimfili, Evrim AğacıDerleyen: Çağla Üren .