DAÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Aşı Kararsızlığını Ele Aldı

Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi dahi Halk Sağlığı Uzmanı Yrd . Doç . Dr . Levent Eker, “Aşı Kararsızlığının Tarihsel Geçmişi” başlıklı tek yazı kaleme aldı . Yrd . Doç . Dr . Eker, söz natürmort yazısında şu ifadelere mahal verdi:“Mikrobiyolojinin babası sayılan Hollanda’lı Antonie Philips van Leeuwenhoek’in 17 . yüzyılda mikroskobu bulma etmesiyle mikroorganizmaların varlığı ortaya konmuştur . Bu yalnız hücreli varlıkların, yeryüzünde yaklaşık namına 3-4 1000000000 yıl önce oluşmuş ilk canlı biçimleri olduğu onaylama edilmektedir . Mikroorganizmalar arasında, insanda hastalık yapabilecek özellikte olanların başıdönmek bulaşması ilen yayılması hastalıkları ortaya çıkar . Enfeksiyon hastalıklarının kısa tek vakit diliminde çok sayıda kişiye bulaşması sonucu ortaya çıkan salgın hastalıklar yalnızca sosyal hizmet uzmanı değil sosyal, iktisadî yönleriyle dahi işlevcilik sağlam çok yönden etkilemektedir . Enfeksiyon hastalıklarıyla mücadelede aşıların basit, güvenli dahi genişlik tesirli asrak yöntemi olduğu yüzlerce yıldan yerde yana bilindik tek gerçektir . İlk namına M . Ö . 10 . 000’den müteakiben Asya bağlaç Afrika’da ortaya çıktığı düşünülen çiçek hastalığı, beşinci dahi yedinci yüzyıllar arasında Avrupa’ya girmiş dahi Orta Çağ’da birçok salgına sebep olmuştur . Önemli tek sağlık sorunu çoban yerde hastalığın değişmez tedavisi hak getire . 1716-1718 yılları arasında eşi Osmanlı İmparatorluğu’nun İstanbul elçisi çoban Mary Wortley Montagu’nun İstanbul’dan yazdığı mektuplarda, kadınların çocuklarını çiçek hastalığından savunmak için bugün aşılama adını verdiğimiz uygulamalardan bahsedilmektedir . 1796 yılında Edward Jenner tarafından çiçek aşısının geliştirilmesiyle birlikte, insanlık için güvenli dahi kalitesiz tek dehalet yolu açılmıştır . 1853 yılında onaylama edilen tek yasayla İngiltere dahi Galler’de bebeklerin yaşamlarının altu üç ayı içerisinde çiçek aşısı ilen aşılanmaları zarurî ağıl getirilmiş, çocuklarına çiçek aşısı yaptırmayan ebeveynlere kazanç dahi hapishane cezaları verilmeye başlanmıştır . Ancak yerde kanun kifayetsiz kalmış, 1867’de çıkarılan zarurî aşı uygulaması 14 yaşın altındaki tüm çocukları kapsayacak şekilde genişletilmiştir . ”Aşı Kararsızlığının Tarihsel Geçmişi“Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) danışmanlık yapıcı Stratejik Danışma Uzmanlar Grubu (SAGE) aşı kararsızlığını aşı hizmetlerinin mevcudiyetine rağmen aşılamanın geciktirilmesi bağlaç reddedilmesi şeklinde tanımlanmaktadır . Bu kararsızlık, bazı aşıların onaylama edilip bazılarının onaylama edilmemesi, aşılamayı geciktirme, inanılır olmadan ret ika bilinen bile büsbütün ret ika şeklinde karşımıza çıkabilir . SAGE aşı karasızlığının üç ana nedeninin; aşı ilen önlenebilir hastalıklara ilişkin düşük geçim algılaması; aşı hizmetlerine kifayetsiz erişim, aşıların güvenliği dahi yerde hizmeti verenlerin mantıklı dahi gerekçeleriyle aşılamayı savunabilme yeteneklerinin kifayetli olmamasından kaynaklanan düşük seviyede güven olduğunu vurgulamaktadır .   Günümüzde de, gerek azot gelişmiş gerek gelişmiş olsun, dünyada birçok ülkede yerde mesele sürme etmektedir . Aşı kararsızlığının tarihî geçmişinin bilinmesi sorunun çözümüne katkıda bulunacaktır . Mevcut bilgilerimize göre altu aşı kararsızlığı olayı İngiltere’de yaşanmıştır . İngiltere’de çiçek hastalığının kontrolü amacıyla 1853 dahi 1867’de çıkarılan çiçek hastalığına karşı zarurî aşılama yasalarının çıkarılmasından çabucak müteakiben Ipswich, Henley, Mitford dahi diğer bazı kasabalarda aşı kararsızlığı dahi reddi başlamıştır . Aşılama karşıtı topluluklara önderlik fail aktivistler, yerde yasalarla kişisel özgürlüklerinin baskı altına alındığını dahi seçim haklarının ellerinden alındığını sav etmişlerdir .   Onlara göre yerde yasalarla devlet, yaratma sağlığı adına çıplak özgürlüklere karşı saldırmaktaydı . Aktivistler arasında etıbba dahi vardı . Özgürlük imişçesine abstre tek kavramın somutlaştırılması gerekliydi . 11 Haziran 1880 Cuma günü Avam Kamarası toplantısında tek mümessil aşılama ilen çiçek hastalığının önlenemeyeceğini, zarurî aşılamanın haksızlık olduğunu, aşılama sonrası kızıl, tifo, sifiliz, kanser, tüberküloz dahi kuşpalazı vakalarının arttığını dahi yerde bilgileri hekimlerden çay kenarında kuyu kazmak ettiğini sav etmiştir . Çiçek Aşısı KampanyasıO dönemde Avrupa’yı kasıp kavuran çiçek hastalığı salgını 1873 sonbaharında Stokholm’a ulaşmıştır . 1873-1874 yılında İsveç’in Stokholm kentinde dahi dinsel itirazlar, etkililikle alâkadar kaygılar dahi ferdî haklarla alâkadar endişelerden kaynaklanan çiçek aşılamasına karşı ekonomi başlatılmıştır . Bu dönemde İsveç’in diğer yerlerinde aşılama oranları akşama sabaha %90 düzeyinde esnasında Stokholm’daki yerde ekonomi yüzünden aşılama oranı %40 düzeyine inmiştir . 1872’de şehirde çiçek hastalığından ölenlerin sayısı 43 iken, yerde sayı 1873 yılında 191, 1874 yılında şayet 1,191’e ulaşmıştır . Ölümlerin böylesine yüksek sayılara çıkması üzerine şehirde gene çiçek aşısı kampanyası başlatılmış dahi izleme fail yıllarda ölümler tekli rakamlara indirilmiştir . 1940’lı yıllarda İngiltere’de mektep öncesi çocuklarının akşama sabaha %60-70’i boğmaca hastalığına yakalanmışlardır . 1970 yılında Difteri-Boğmaca-Tetanoz (DBT) aşısı İngiltere’de 20 yılı aşkın süredir alışılagelen namına kullanılmaktaydı . . Ocak 1974’de Hasta Çocuklar Hastanesi’nde tek küme doktor DBT aşılaması sonrası 36 çocukta nörolojik komplikasyonlar geliştiğini gelecek süren tek bilim yayınlamışlardır . Televizyonlar dahi gazeteler, aşı yüzünden muhakeme hasarı geliştiği sav edilen mânialı çocukların feci hikayelerini dramatize etmeye başlamıştır . Aşılama çağında çocuğu çoban ebeveynlerin dahi bile bazı hekimlerin tutumlarında aşılama karşıtlığı şeklinde değişim olmuştur . İki annenin (Rosemary Fox dahi Rene Lennon) hikayeleri Birmingham Post’da yayınlanmıştır . Bu hikayeye göre çocukları Helen dahi Joanne aşılamadan müteakiben alil kalmıştır . Bu anneler nitelik deneyime iye ebeveynleri aşı karşıtlığını amaçlayan tek kampanyaya katılmaya çağırmışlardır . Ardından ebeveynler, çocuklarının engellerinin boğmaca aşılamasından kaynaklandığına inandırma edilerek ‘Aşıdan Zarar Görmüş Çocukların Ebeveynleri Derneği’ isimli tek küme oluşturmaları teşvik edilmiştir . Tüm yerde menfi yayınlar sonucu boğmacaya karşı aşılama oranlarında hızlı tek düşüş olmuştur . 1977’ye gelindiğinde boğmaca aşılama oranı %77’den %33’e bile bazı ilçelerde %9’a büyüklüğünde düşmüş dahi ülkede boğmaca salgını başlamıştır . 1979’a büyüklüğünde İngiltere’de 102,500 çocuğun boğmaca hastalığına yakalandığı, yerde salgında çoğu plâstik dönüşmek üzere 36 çocuğun öldüğü bilinmektedir . Aşı Karşıtı Hareket Ciddi Halk Sağlığı Sorununa Yol Açtıİngiltere’de boğmaca aşısı karşıtı yerde devinim 19 Nisan 1982’de Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD)  dahi yayılmıştır . O tarihte, Washington, D . C . ’deki WRC-TV, DBT: Aşı Ruleti adlı tek izlence yayınlanmıştır . Yayında DBT aşısı dahi özellikle onun içinde bağcıklı boğmaca bileşeninin, şiddetli muhakeme hasarına, nöbetlere dahi gecikmiş zihnî dahi traktör gelişime karada açtığı sav edilmiştir . Bu izlence sonrası birçok anne-baba, yalnızca ABD'de değil, tüm dünyada çocuklarını aşılamayı reddetmeye başlamıştır . Aşı üreticilerine karşı açılan davaların sayısı dahi onlar tarafından ödenen ödence miktarları artdil büyüklüğünde artmıştır ki, 1986’da ABD’deki çatal aşı üreticisinden akraba üretimden çekilmiştir . Bu hâl ağır ol tek yaratma sağlığı sorununun ortaya çıkmasına sebep olmuştur .   Bunun üzerine 18 Ekim 1986'da Birleşik Devletler Kongresi, aşı üreticilerini asım tek kanun tasarısını onaylama etmiştir . 1998 yılında, aşılama karşıtı hareketin geliştirilmesinde ihtimal dahi genişlik tesirli kilometre taşı dahi yaratma sağlığı için genişlik zararlı olanı, Dr . A . Wakefield dahi arkadaşlarının ‘Lancet’de yayınlanan Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak aşısı ilen içe yöneliklik arasında tek bağlantı olduğunu sav fail makalesidir . Her hangi büyüklüğünde yazarların çoğu yerde makaledeki imzalarını arka çekse dahi altu otantik yayın cemiyet üzerinde menfi tek tesir yaratmaya yetmiş  dahi menfi yerde algının ortadan kaldırılması yıllar almıştır .   Lancet’in 6 Şubat 2010 sayısında Editör tarafından ‘özellikle, otantik belgede mahal saha çocukların ‘ardışık namına gönderme edildiği’ dahi çalışmanın mahallî ahlâkî encümen tarafından ‘onaylandığı’ iddiaları yalanlanmıştır . Bu nedenle, yayın ‘bu makaleyi yayınlanan kayıttan büsbütün arka çekiyoruz’ sözleriyle literatürden kaldırılmıştır . Benzer iddialar İngiltere’de dahi ortaya atılmış aşıya karşı toplumda kararsızlık olayları görülmeye başlamıştır . Brian Deer isimli gazete muhabiri yerde olayların gitar arkasını araştırmış kızamık, kızamıkçık dahi kabaşiş aşısı babında dünya çapında tek kaygı başlatan iddiaların ardındaki düzmece verileri ortaya koymuştur . Aşıyı Reddeden GruplarHollanda’da, endemik vakaların olmadığı 14 yılın ardından 1992 Eylül ilen 1993 Şubat ayı arasında çocuk felci salgını ortaya çıkmıştır . Salgında 71 kişi çocuk felcine yakalanmış, ikisi şayet ölmüştür . Çocuk felcine yakalananların hiçbiri aşılanmamış dahi akraba dışında bütünü dinsel nedenlerle aşıyı reddeden toplumsal dahi coğrafi namına kümelenmiş tek grubun üyeleridir . Bu kümelenmiş coğrafi yerlerde Ortodoks Protestan azınlıklar yaşamakta olup kışkırtma ‘İncil Kuşağı’ cebelitarık verilmiştir . Aşıya karşı Ortodoks Protestan muhalefetinin geçmişi 19 . yüzyıla büyüklüğünde uzanmaktadır . 1823'te Ortodoks Protestan doktor Abraham Capadose aşılamaya karşı itirazlarını yayınlamıştır . Doktor Capadose’e göre özellikle sağlık, özellikle dahi hastalık Tanrı tarafından verilmiştir dahi memelilerden lâhuti hakkın emri engellememelidir . Doktor Capadose, aşılamayı Tanrı’nın elini zecir dahi kişinin hayatını kasıtlı namına tehlikeye atmış girişimi namına yorumlamıştır . Capadose, çiçek aşılamasını Hristiyanlık karşıtı bilimsiz tapınmanın tek ürünü namına görmüştür . O yıllarda tüm Ortodoks Protestan’lar Capadose ilen aynı fikirde olmasa da,  birçok sempatizanı vardır . 1872’de okula giriş için zarurî çiçek aşısının başlatılması dahi bunun 1939’da sürme etmesi, Ortodoks Protestanlar arasında aşılamaya karşı mukavemeti kırılmak artırmıştır . Çocuk Felci Vaka Sayılarında Artış21 . yüzyılın altu yıllarında, Kuzey Nijerya'daki yargan dinsel liderler, batı tıbbından şüphelenerek, takipçilerine çocuklarına ağızcıl çocuk felci aşısı yaptırmamalarını referans etmişlerdir . Halk, hastalıkların Tanrı’nın iradesine bağlı olduğunu dahi onları hastalıklara karşı yalnızca Tanrı’nın koruyabileceğini, edgü dahi kötü belirsizlik sıfatı şeyin Tanrı’dan geleceğine inanmaktadır . Ayrıca çocuk felci hastalığına karşı halkın geçim algılama düzeyleri bitimi basamak düşüktür . Halk arasında süratle yayılan ağızcıl çocuk felcinin Müslüman kız çocuklarının kısırlaştırılmasını amaçlayan Amerikan projesi olduğu söylentisi sonucu ülkede aşı karşıtlığı süratle büyümüştür . Bunun sonucu 2002 yılında 202 çoban çocuk felci olay sayısı 2006’ya gelindiğinde 1,143’e çıkmıştır . Bu salgında saptanan virüs ülke sınırlarını aşıp diğer ülkelere dahi girmiştir . 1999’lu yıllara gelindiğinde aşıların etkinliğini artırmak dahi uygulanıncaya büyüklüğünde stabilitesini savunmak üzere aşı flakonlarına zâid edil cıva dahi alüminyum hidroksit aşı kararsızlığının dahi reddinin mihrak noktası olmuştur . Bazı eğlence dahi popüler kültür ünlülerinin dahi katılımı ilen yürütülen yerde aşı karşıtlığı ebeveynlerin değişmeyen eda sürecini menfi namına etkilemiştir . Bu ünlüler ebeveynleri aşılamadan kaçınmak dahi aşılamak için kaygı sürekli mesajlar kullanmışlardır . Sonuç olarak, yerde kısa helenist değerlendirme sonucu aşı kararsızlığı dahi reddinin ansızın aşkın karmaşık dahi değişken faktör tarafından tetiklendiği söylenebilir . Kişisel deneyimlerin söylenti tarzında bilinen bile yazılı dahi görsel iletişim ortamı aracılığıyla topluma yayılması bile aşı kararsızlığında üstlence rakkas önemli tek faktördür . Tıp mesleği dışında çoban kişilerin dahi aşılama babında ebeveynlere verdikleri menfi mesajlar aşı karşıtlığında üstlence oynamıştır . ” .