Ülkemizde Ani Ölümler Artıyor mu?

Daha önceden bilindik ölümcül tek hastalığı yok tek kişinin birdenbire tek şekilde dahi şikayetlerinin başlamasını izleme fail kısa süre içerisinde ölmesine ANİ ÖLÜM denilmektedir . Burada önemli çoban tek başka benek bile yerde ölümün kaza, intihar, kıya imişçesine tek neden olmaksızın, doğal namına gerçekleşmiş olması şartıdır . Dünya Sağlık Örgütü’ne göre şayet semptomların başlamasından itibaren 24 saatten kısa süre içerisinde sahneye çıkmak gelen, şiddet içermeyen dahi başka türlü açıklanamayan ölüm hatıra ölümdür . Ani Ölüme Sebep Olan Durumlar Nelerdir?Ani ölümler tüm dünyada ağır ol tek sorun olmaya sürme etmektedir . Çünkü umumiyetle hatıra ölümler hastalar tek sayrılarevi bağlaç sağlık kuruluşuna gelemeden gerçekleşmektedir . Ani ölümlerde zaman sırada mevrut sebep hatıra yürek durmasıdır .  Bunların çok büyük bölümü dakikalar içinde gerçekleşir dahi ölümcül dizem bozukluklarına (uzun süreli ventrikül taşikardisi bağlaç fibrilasyonu gibi) bağlıdır . Ayrıca saatler içinde gerçekleşen yaygın yürek krizi (enfarktüs) nedeni ilen oluşan yürek kası hasarı sonucu yürek kasının kasılmasında ufaklık dahi bu bağlı pompa yetersizliği (kalp yetersizliği) dahi sık rastlanan nedenler arasındadır . Ani ölüme karada açan genişlik sık 5 sebep şöyledir:1-Ritm Bozuklukları2-Akut Miyokard Enfarktüsü (Kalp Krizi)3-Kafa İçi Acil Durumlar (travmatik yok muhakeme kanamaları, mermerde tıkanıklıkları gibi)4-Pulmoner Emboli (Akciğer Damarı Tıkanıklığı)5-Aort Damarı Yırtılması bağlaç Anevrizması Hangi Yaşta dahi Cinste Görülüyor?Ani ölümlerin çoğu hatıra kardiyak (kalple ilgili) ölümlerdir (%80) . Yaşlılarda hatıra kardiyak ölüm henüz sık olmakla beraberce genç kişilerde dahi çoğunlukla dizem bozukluğuna bağlı namına hatıra ölüm görülebilmektedir . Örneğin sporcu/atletlerde 50 . 000 kişide 1 hatıra ölüm görüldüğü hesaplanmaktadır . Bunlar umumiyetle yürek kasının kalınlaşması, dizem bozuklukları, künt göğüs duvarı hasarı, doğumsal yürek hastalıklarına bağlı gerçekleşmektedir . Erkeklerde kadınlara göre 3-4 kesme henüz sık hatıra ölüme rastlanmaktadır . Ani Ölüm Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?Bir çalışmada (Drory Y dahi arık . Am J Cardiol . 1991) 9-39 yaş arası gerçekleşen 162 hatıra ölüm vakasının otopsileri sonucu saptanan nedenler şöyledir:%73 vakada dun yatkın tek yürek hastalığına rastlanmıştır . %15’inde ölümün yürek dışı sebeple gerçekleştiği saptanırken%12 vakada şayet sebep belirleme edilememiştir . Ani kardiyak (kalple ilgili) ölümlerin %70’e yakınının altında yatkın neden şayet koroner atardamar hastalığıdır . Koroner atardamar hastalığının geçim faktörleri arasındaki hipertansiyon, diyabet, karı öyküsü, tütün dahi tütün ürünü kullanımı, obezite, hareketsiz/sedanter yaşam tarzı sürme imişçesine sebepler, hatıra kardiyak ölümler için dahi geçerlidir . Ne yapmalı?Ailesinde hatıra kardiyak ölüm olanlar, sık koroner atardamar hastalığına rastlananlar, geçim faktörlerini taşıyanlar hiçbir yakınmaları gıyabi birlikte düzenli hekim kontrolünden geçmeli dahi tavsiyelere uymalıdır . Dünyada ölüme neden çoban vekayiname hastalıkların nedenleri arasında insanların şerik 5 hatalı davranışı bildirilmiştir . Bunlar:1- Tütün dahi tütün ürünlerini çalıştırmak bağlaç dumanına sunulan sürdürmek . 2- Obezite3-Alkol kullanım miktarının sınırlandırılamaması . 4-Sedanter/hareketsiz yaşam tarzı sürme . 5- Kötü arıcı (meyve sebzeden fakir, kırmızı insanlarda dahi doymuş yağlardan gösterişli beslenme)Hasta olur olmaz kifayetli iyileştirme dönüşmek önemlidir yalnız henüz değerlisi sağlığımızı korumaktır . Düzenli hekim kontrolü dahi er tanı/tarama programlarına katılmak, sağlıklı yaşam alışkanlıkları sürdürmek, kötü alışkanlıklardan ırak çalışmamak dahi sağlıklı nemalanmak önemlidir . Ülkemizde Ani Ölümlerde Durum Nasıldır?Yasal mevzuatımız nedeni ilen ülkemizde, tek doktor tarafından ölüm nedenleri tebliğ formu doldurulmayan, umumiyetle sayrılarevi dışında ölen kişiler kolluk kayıtlarına “ani dahi artık doğal ölüm” namına geçmekte dahi öyle bildirilmektedir . Ancak yerde ölümlerin tümü tıbbi anlamda hatıra ölüm tanımlamasına elverişli değildir . 2019 yılından günümüze Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi morguna onaylama edilen tüm nedenlere bağlı ölüm etmiş kişi sayılarına bakacak olursak:2019 yılında 934 kişi2020 yılında 928 kişi2021 yılında 1016 kişi2022 yılında 766 kişi (31 Ağustos itibarı ile) olduğunu görüyoruz . Şekil 1-Aylara Göre Covid-19 Kaynaklı ÖlümlerÜlkemizde altu Covid-19 vakasının görüldüğü Mart 2020’den 31 Ağustos 2022’ye kadar  mecmu 253 kişi Covid-19 nedeni ilen hayatını kaybetmiştir . Bu kayıpların 6’sı 2020 yılında, 133’ü 2021 yılında, 114’ü şayet 2022 yılının altu 8 ayında olmuştur . Ülkemizdeki ölüm sayılarında Covid-19’a bağlı artışı hariç bırakarak Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi morguna onaylama edilen ölüm etmiş kişi sayılarına bakacak olursak:Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Morguna Kabul Edilen Covid-19 Dışı Nedenle Vefat Etmiş Kişi Sayısı: 2019 yılı: 934 kişi (Covid-19’a bağlı ölüm yok), aylık vasatî 77 . 832020 yılı: 928-6 Covid-19’a bağlı ölüm=922 kişi, aylık vasatî 76,832021 yılı: 1016-133 Covid-19’a bağlı ölüm=883 kişi, aylık vasatî 73,582022 yılı (31 . 8 . 22’ye dek): 766-114 Covid-19’a bağlı ölüm=652 kişi, aylık vasatî 81,5Diğer taraftan ölüm oranlarının nüfusa göre hesaplanması gerektiği (her 100 1000 kişide kaç ölüm gerçekleştiği gibi) dahi aylara göre değişim gösterdiği (bazı mevsimlerde aşkın bazı mevsimlerde henüz az) unutulmamalıdır . Otopsi Yapılan Ölümlerde DurumÖlüm sebebi bilinmeyen, ünlü tek durumla ilişkili bağlaç şüpheli çoban durumlarda ölüm sebebinin belirlenmesine yönelik gözlegörü yapılmaktadır . Ülkemizde yıllara göre, yapılan otopsilerde yürek hastalığı yüzünden öldüğü belirleme edilen kişilerin dağılımı şayet şöyledir:Otopsi ilen Belirlenen Kardiyak Ölüm Sayıları: 2019 yılı: 80 kişi2020 yılı: 73 kişi2021 yılı: 51 kişi2022 yılının altu 7 ayında: 48 kişiUyuşturucu Madde Kullanımına Bağlı Ölümlerde Endişe Verici ArtışYine gözlegörü ilen belirlenen ölüm sebepleri arasında uyuşturucu yasa kullanımına bağlı olduğu belirleme edilen ölümler yıllara göre şöyledir:2019 yılı: 2 kişi2020 yılı: 5 kişi2021 yılı: 9 kişi2022 yılı altu 8 ayı: 10 kişiİstatistiki namına bakacak olursak 2019 yılına göre uyuşturucuya bağlı ölümlerde 2022 yılının altu 8 ayı itibarı ilen % 500’lük tek artıştan bahsedebiliriz . Bu sıralı ağır ol anlamda eğilmemiz gerektiği ortadadır . Cevap Bekleyen SorularKüresel salgın mücadelesi dahi yaşanan hastahanelerde süreçleri, bakiye tütün kullanımı, durgun yaşam, arıcı alışkanlıklarındaki bozulma, bakiye obezite, hekime, ilaca dahi sağlık hizmetine ulaşmada kısıtlılık dahi bakiye kaygı düzeyi cemiyet sağlığını menfi etkilemektedir . Devamla, ekonomideki daralma, işsizlik, alım gücündeki düşüşün dahi sağlığımıza menfi etkileri, bakiye sağlık hizmeti talebinin karşılanamaması, takipteki vekayiname hastaların aksak kontrolleri imişçesine sorunlar cemiyet namına sağlığımızı gözdağı etmektedir . Covid-19 geçirmiş çoban et sürme edebilen şikayetler (Long Covid-19 /Post Covid-19) ele alınıp planlanması mukteza tek sorundur . Yine dünyadan gelmekte çoban ilmî muta dahi çalışmalara göre Covid-19 geçiren kişilerde kalp-damar yapısında gözlenen bazı sekeller (hastalık kaynaklı arazlar) nedeni ilen Covid-19 geçiren kişilerde geçirmeyenlere göre yürek krizi geçirme olasılığı besbelli namına artmıştır . Bu durumun henüz aşkın çalışma dahi gözlemle desteklenmesi dahi eğer hâl böyleyse ülkemizde Covid-19 geçirmiş çoban dahi özellikle yoğun bakım tedavisi alanların henüz tek şikayetleri gıyabi yürek hastalığı açısından değerlendirilmeleri dahi takipleri yaşam kurtarıcı olacaktır . Covid-19 aşılarının ağır hastalıktan dahi ölümden gözetici dağılmak kanıtlanmıştır . Dünyada 12 . 7 1000000000 dozdan aşkın Covid-19 aşısı uygulanmıştır . Ülkemizde dahi kaç düze aşı uygulandığı bilinmesine rağmen dar boğaz aşılı kişi oranı safi olmamakla beraberce %80’in üzerinde olduğu açıklanmıştır . Hastalıkların toplumda görülme hızına insidans denilmektedir . İnsidans hızı bağlaç insidans oranı, muayyen tek nüfusta muayyen tek vakit dilimi içerisinde muayyen tek hastalık bağlaç hastalıkların görülmemiş olgularının sayısını anlatım fiyat . Yani buradan bile anlaşılacağı üzere tek hastalık bağlaç durumun sıklığı ilen alâkadar düşünce sahibi olabilmek için öncelikle nüfusun safi namına bilinmesi gerekmektedir . Hastalık bağlaç tıbbi durumların sıklıkları umum namına belirsizlik sıfatı 100 1000 kişide hangi büyüklüğünde görüldükleri şeklinde verilir . Karantina döneminde ülkemizde yaşayan kişi sayısı ilen şu anki nüfus aynı değildir . Bu veçhile sağlıkla alâkadar durumların mecmu sayılar istiare-i temsiliye belirsizlik sıfatı 100 1000 kişide kaç kez rastlandığına bakılması anlamlıdır . Daha Güvenilir Kayıtlara dahi Verilere İhtiyaç VardırÜlkemizde henüz doğru dahi güvenilir sağlık kayıtları tutmak, devşirmek dahi dermek dahi yerde verilerden hareketle henüz edgü sağlık politikaları oluşturmamız elzemdir . Koruyucu sağlık hizmetlerinin ihtiyaca elverişli şekilde geliştirilebilmesinin temelini gerçek dahi güvenilir sağlık verileri oluşturur . Devlet hastanelerimizde kullanılmakta çoban sağlık özdevinim sistemlerine girilen kayıtların sınıflandırılmaya elverişli dahi gerçek olması, kayıtlarla oluşan verilerin güvenli şekilde saklanması dahi işlenip-değerlendirilerek rastlantı dönüştürülmesi genişlik evgi şekilde yapmamız levazımat arasındadır . Özel sayrılarevi dahi sağlık kurumlarına başvuran kişilerle alâkadar sayımlamalı bilimcilik dahi çay kenarında kuyu kazmak edilebilmesi için çalışma yapılmalıdır . Aynı şekilde ölüm fail kişilerin kayıtlarının bile Dünya Sağlık Örgütü ICD-10 tanı kodlarına elverişli şekilde dahi sınıflandırılabilecek nitelikte yapılması dahi bildirilmesi gerekmektedir . Sağlık Bakanlığı sağlıkla alâkadar sayımlama dahi bilgileri derlemeli, düzenli dahi şeffaf şekilde uykusuzluk açık namına paylaşmalıdır . Kıbrıs Türk Tabipleri BirliğiTeşekkür: Kullanılan veriler için Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Adli Tıp Birimine dahi Dr İdris Deniz’e, KKTC Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi Covid -19 İstatistikleri için Vet . Hekim Birdal Cihangir’e, Yrd . Doç . Dr . İlke Akçay’a, Hemş . Savaş Erdoğan dahi Danışman Burç Barın’a teşekkür ederiz . .