Bugün 30 Mart Dünya Bipolar Günü…

Bugün 30 Mart Dünya Bipolar Günü . . .  Dünya Bipolar Günü, bipolar ufaklık ilen alâkadar farkındalık, dayanışma dahi içtimaî damgalamaya karşı mücadele günü namına kutlanıyor . 30 Mart, sanatında bipolar bozukluğun izlerini taşıyan dahi yerde hastalığa karşı mücadelesiyle tanınan abstre Vincent Van Gogh’un doğum günü . . . Bipolar bozukluk, diğer adıyla “iki uçlu mizaç bozukluğu”, tek meş'ale çökkünlük, isteksizlik, enerjisizlik imişçesine belirtilerin olduğu depresyon, diğer meş'ale coşku, neşe, bakiye erke dahi asabiyet imişçesine belirtilerin olduğu mani/hipomani atakları bağlaç yerde çatal dönem belirtilerinin aynı anda görülebildiği "karma" ataklarla seyreden, aralık dönemlerde umumiyetle hastaların olağan eyletür hallerine döndüğü tek his hâl bozukluğu namına tanımlanıyor . Hastalığın değişmez nedeni bilinen bile hastalığı neyin tetiklediği bilinmese dahi bitki faktörler, ruhsal yapı dahi çevresel faktörler birçok hastalıktaki imişçesine yerde hastalıkta bile tesirli . Bu tanıyı alanların karşılaştığı sorunların başında şayet "damgalanma" geliyor . -Hastalık ağır ol amma yapılabilecekler dahi fazla30 Mart Dünya Bipolar Günü yüzünden Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) konuşan Psikiyatri Uzmanı Dr . Zeki Öznaçar, hastalığın belirtilerini, kimlerde görüldüğünü, tedavisini anlatarak, “Bipolar ufaklık ağır ol tek hastalık, bununla beraberce yapılabileceklerin dahi görece aşkın olduğu tek hastalık…” didi . Öznaçar, elverişli iyileştirme saha hastaların yıpranmış eyletür hallerine yakın tek yaşam sürmesinin mümkün olduğunu yalnız elverişli iyileştirme almayan dahi sık sık atılım geçiren hastalarda ağır işlevsellik kaybı görülebileceğini belirtti . Hastalığın toplumlarda görülme sıklığının yüzde 1 ila 4 arasında değiştiğini kaydeden Öznaçar, ülkemizde bipolar ufaklık tanısı almış hastaların sayısıyla alâkadar muta bulunmadığını söyledi . -Yayın görülen çatal tür varÖznaçar, bipolar bozukluğun yaygın görülen çatal türüyle alâkadar şu deneycilik verdi:“Bipolar ufaklık hekimlik 1, henüz çok erke artışı, hareketlilik, çok konuşma, düşüncelerin hızlanması imişçesine bulgularla karakterize engel ataklarıyla; bipolar ufaklık hekimlik 2 henüz çok keyifsizlik, ağlama isteği, enerjisizlik dahi rağbetsizlik imişçesine belirtilerle karakterize çöküntü ataklarıyla seyreder . Hem engel özellikle dahi çöküntü belirtilerinin beraberce görüldüğü dönemse ‘karma’ dönemdir . ”  -Mani…kontrolü yüküm tek yükselişMani atağında “aşırı neşelilik bağlaç sinirlilik”, “düşüncelerde hızlanma”, “özgüvende artış”, “fazla dahi hızlı konuşma”, “riskli davranışlar”, “uyku ihtiyacında azalma” imişçesine belirtilerin olduğunu müfit Öznaçar, yerde dönemde hastaların çok alışveriş yaparak anlamsız şekilde kazanç harcayabileceğini, yorulmadan saatlerce sokaklarda dolaşabileceğini, bakiye cinsî arzu dahi bozulan yargılama yeteneği yüzünden allah'ın hikmeti cinsî davranışlarda bulunabileceğini söyledi . Mani döneminde, yadsıma mekanizmasının tesirli olduğunu, hastanın gerçeğin hoşa tebelleş yanlarını yadsıma ika eğiliminde olduğunu dahi nefsi müdafaa edgü hissettiğini anlatım fail Dr . Öznaçar, yerde dönemde hastaların iyileştirme almayı çoğunlukla reddettiğini kaydetti . -Depresyon… Çökkün tek tin haliDepresyon ataklarında “çökkün hissetme, “ilgi kaybı dahi keyifsizlik, “enerjide azalma”, “hareketlerde yavaşlama bağlaç huzursuzluk, “iştah değişimleri”, “odaklanma güçlüğü”, “değersizlik, suçluluk bağlaç günahkarlık düşünceleri”, “hayattan haz almama, karamsarlık dahi vakit vakit bile intihar düşünceleri” imişçesine araz görülebildiğini nâkil Öznaçar, “Bu durumdaki parasız nefsi müdafaa kötü hissettiği için genelde tedaviyi onaylama eder’’ didi . -Atak dönemlerinde hezeyanlar dahi halüsinasyonlar olabilirBazı atılım dönemlerinde hastanın gerçeği değerlendirme yetisinin bozulabileceğini kaydeden Dr . Öznaçar, bunların “psikotik özellik gösteren ataklar” namına nitelendirildiğini anlatım etti . Öznaçar, yerde durumdaki hastanın büyüklük hezeyanları, dinsel içerikli hezeyanlar yaşayabileceği imişçesine dokunca görme, üzerine alınma hezeyanları bağlaç seda işitme şeklinde halüsinasyonlar görebileceğini dahi belirtti . Ağırlaşan çöküntü dahi engel ataklarında hastaneye yatış gerekebileceğini anlatım fail Öznaçar, yatılı tedavinin vasatî 1-2 almanak sürdüğünü yalnız sürenin 3 günden 3-4 haftaya büyüklüğünde bile değişkenlik gösterebileceğini kaydetti . -"Tanının doğru konulması tedavinin doğru yapılabilmesinin altu şartı"Her tin nakışlı değişkenliğinin bipolar hastalığı olmadığını anlatım fail Dr . Zeki Öznaçar, tanı süreciyle alâkadar şunları aktardı:“Borderline imişçesine kişilik bozuklarında bile riskli davranışlar dahi kısa süreli tin nakışlı değişimleri görülebilir . Tanının doğru konulması, tedavinin doğru yapılabilmesinin altu şartıdır . Bazen yalnız görüşme kifayetli olmaz, hastayı yine yine görmek, ailesinden malûmat örtmek gerekebilir . Doğru teşhis için diğer tıbbi hâl dahi rahatsızlıkların bile dışlanması, değişmez teşhis öncesinde kesinlikle alışılagelen soy tahlilleri, muhakeme MR’ı dahi EEG yapılması gerekir . Bazı muhakeme hastalıkları, hormonal bağlaç özüştürül rahatsızlıklar psikiyatrik durumlarla karışan araz gösterebilir… Psikoaktif ilaç/maddenin kötüye kullanımı bile hastalıkla nitelik bulgular verebilir . Tüm bunların dışlanması lâzım . ”- Hastalık kimlerde görülür?“Hastalığın kimlerde görüldüğüyle” alâkadar soruyu bile yanıtlayan Dr . Zeki Öznaçar, bütün psikiyatrik rahatsızlıkların biyolojik, ruhsal dahi çevresel faktörlerin tek araya geldiği “biyopsikososyal” modelle açıklandığını, kalıtımsal özelliklerin, kişinin ruhsal yapısının nasıl geliştiğinin dahi çevresel faktörlerin hastalıklarda önemli üstlence oynadığını kaydetti dahi şöyle sürme etti:“Rahatsızlıklar, yalnız değil, birçok faktör tek araya geldiğinde çıkar . Bir kişinin özellikle zaman basamak yakınlarında bipolar ufaklık varsa hastalığın ortaya çıkma riski artar, çocukluk çağı travmaları, ruhsal gelişimi dahi olgunlaşmayı buzan süreçler dahi hastalığa yatkınlığı artırır . Göç, deprem, tek yakınını kaybetme, boşanma, işsizlik imişçesine çevresel faktörler dahi tesirli olur . Bununla birlikte, bipolar bozukluğa gerçek namına neyin sebep olduğunu bilinen bile atağı neyin tetikleyeceğini kestirebilmek günümüzde mümkün değildir . ”-"Duygu durumunu bozanın hangi olduğuyla alâkadar tartışmalar mevcut amma değişmez namına bilindik tek şey yok"Hastalığın tek muhakeme hastalığı olduğunu yalnız bunun “MR, tomografi, EEG” imişçesine yöntemlerle görüntülenemeyeceğini dahi kaydeden Öznaçar, bitki incelemelerle dahi belirleme edilebilecek muayyen tek geniş olmadığını anlatım etti dahi şunları ekledi:“Duygu akıllandırma bozukluğuna gerçek namına neyin sebep olduğu babında çeşitli varsayımlar dahi tartışmalar mevcut yalnız değişmez namına bilindik tek şey bulunmayan . Bu varsayımlara internette rastlayanların kafası karışıyor; ‘serotonin seviyeme baktırmak istiyorum’ bilinen bile ‘dopamin merak kul aşkın mı?’ tekbencilik bazı hastalar çözümleme yaptırmak istiyor . Böyle tek çözümleme olmadığı imişçesine böyle tek tahlile lâzım dahi yok…”-"Depresyon atakları bipolar ufaklık teşhisi için kifayetli değil"Hastalığın özellikle 20’li yaşlardan itibaren görüldüğünü yalnız 60’lı yaşlarda tanı saha hastalar olduğunu bile anlatım fail Dr . Zeki Öznaçar, altu belirtilerin gelecek yaşlarda başladığı durumlarda olası diğer tıbbi rahatsızlıkların henüz dikkatlice araştırılması gerektiğini söyledi . Öznaçar, hastalığın çocukluk bağlaç buluğ döneminde dahi başlayabileceğini anlatım etti . Bipolar ufaklık çöküntü ataklarıyla başlayabildiği için tanısının gecikebileceğini kaydeden  Öznaçar, Türkiye'de yapılmış tek çalışmaya göre, hastaların 2 . 2 ilen 11 . 3 yıl aralığında geç tanı aldığını kaydederek şunları ekledi:“Depresyon atakları bipolar ufaklık teşhisi için kifayetli değil . Sadece çöküntü atakları geçirilmişse yerde hâl tek hipomani bilinen bile engel dönemi geçirilene büyüklüğünde ‘yineleyici depresyon’ namına adlandırılır . Yani genişlik azot tek hipomani bilinen bile engel dönemi olmadan bipolar ufaklık teşhisi imkânsız . ”-İlaç kullanmaya hangi vakit başlanıyor? Tedavi sürecindeki önemli noktalar ne?“Ne vakit ilaç kullanılmaya başlanıyor, iyileştirme sürecinde önemli noktalar nedir?” sorusu üzerine Dr . Zeki Öznaçar, bipolar bozuklukta sıklıkla gözetici his hâl düzenleyici ilaçlar kullanıldığını söyledi . Dünyadaki yaklaşımlara bile işaret eden, altu bipolar atağı sonrasında gözetici ilaç başlanmasını öneren dahi önermeyen (2’nci ataktan müteakiben öneren) çatal farklı görüş bulunduğunu nâkil Öznaçar, “Ben, hastada yalnız tek atılım birlikte olsa, gözetici ilaç başlanmasından yanayım . Çünkü belirsizlik sıfatı görülmemiş atakta konuşma merkezi etkilendiği düşünülüyor dahi belirsizlik sıfatı atılım tek ahir atağı kolaylaştırıyor” didi . Kişi hangi büyüklüğünde atılım geçirirse beyinde artdil büyüklüğünde duygulanım dahi işlevsellikte ricat olacağını vurgulayan Öznaçar, bipolar bozuklukta gözetici ilaç kullanımının oldukça önemli dahi yapılması olduğunu yalnız kimileyin özellikle hastaların özellikle dahi ailelerin bunu kabullenmekte zorlanabildiğini belirtti . -"Psikoeğitimi çok önemsiyorum"Öznaçar, parasız dahi karı ilen iyileştirme babında iş birliği yapılması, takip, düzenli ilaç kullanımı, psikoeğitimle hastanın dahi ailenin bilgilendirilmesi imişçesine süreçlerin önemli olduğunu kaydederek şunu ekledi:“Psikoeğitim, atılım sıklığını dahi sayrılarevi yatışlarını azaltmada akşama sabaha gözetici ilaçlar büyüklüğünde etkili…Ben psikoeğitimi çok önemsiyorum . Psikolog, akıl doktoru dahi pskoloji hemşireleri tarafından gıyabî psikoeğitimle parasız dahi yakınları hastalığı dahi hastalık sürecini hangi büyüklüğünde doğru şekilde tanırsa, hangi büyüklüğünde ağız kullanmak elverişli şeyler yapılırsa hastalığın seyri dahi artdil büyüklüğünde yeğni onay . Öteki merkezde belirtileri dahi hastalığı gereğince tanımayan birisi ‘bununla kendim başa çıkabilirim’ diyebilir bilinen bile karı tek atılım başlangıcını tanımadığında hastanın tedaviye erişimi gecikebilir . Sürecin gecikmesi söylemek tedavinin gecikmesi, atağın şiddetlenmesi dahi kontrolün yüküm sağlanması demektir… Bu eğitimler yalnızca ufaklık için değil, anksiyete bozukluğu, yineleyen çöküntü dahi şizofreni imişçesine diğer rahatsızlıklar için dahi aynı derecede önemlidir…”-“Uykusuzluk çok önemli tek tetikleyici…”“Atakları neyin tetiklediğine” üzerine sual üzerine Dr . Zeki Öznaçar, “Bipolarda halka çok önemli tek tetikleyicidir . Alkol dahi yasa kullanımı, stres, düzensiz yaşam hastalığın tetiklenmesinde etkili” didi . Öznaçar, “uzun kullanımlı ilaçların hangi imişçesine arka dağılmak olabileceği, psikiyatrik ilaçların bağımlılık yapmacık ihtimaliyle” alâkadar sual üzerine, bayağı tek antidepresan bile olsa his hâl düzenleyici dahi olsa ilaca doktor tarafından başlanması dahi hastanın yakın takibinin önemli olduğunu kaydetti dahi şunları ekledi:“Bağımlılık yapmacık potansiyeli çoban ilaçlar yeşil reçete ilen satılan ilaçlardır . Aslında elverişli kullanımda yerde ilaçlar bile bağımlılık yapmaz . Hastaya ‘şu büyüklüğünde süre, şu miktarda kullan’ deriz yalnız parasız örneğin günde 1 tablet önerilen tek ilacı günde 3-5 tablet içerse, 3-4 haftalığına gıyabî tek ilacı yıllarca kullanırsa bağımlılık artdil vakit gelişir . ”- “Işık depresyonun psikopatolojisiyle doğrudan alâkadar . . ”Bipolarda ilaç dışında kullanılabilecek diğer iyileştirme yönetimleriyle alâkadar dahi malûmat berin Zeki Öznaçar, çöküntü ataklarında fototerapinin dahi uygulanabileceğini kaydederek şunları anlatım etti:“Işık depresyonun psikopatolojisiyle doğrudan ilgilidir… Bu veçhile güneş ışığının azot olduğu, özellikle kış dönemlerinde güneş görmeyen şimal ülkelerinde depresyona yatkınlık onay . Depresyonda gündüzün sıkıntısı karakteristik tek belirtidir dahi gündüzün vakitlerinde intiharlar sık görülür . Bu ülkelerde dahi özellikle yerde üslûp intiharlar sıktır . Bahar aylarında güneş ışığının artması, tirsi şekilde mani/hipomani ataklarını tetikleyebilir .   Ancak bu, haziran dahi ilkbahar aylarında çöküntü olmayacağı anlamına gelmez . ”Bipolar bozuklukta ilaçlarla yatıştırılamayan bazı atılım dönemlerin yaratma arasında “şok tedavisi” namına bile bilinen, beyine pozitron uyarımı gıyabî EKT’nin dahi kullanılabildiğini anlatım fail Öznaçar, geçmişe göre çok henüz edgü şartlarda dahi uyuşturma dağılmak altında yapılan yerde uygulamayla sun'î tek epilepsi nöbeti oluşturulduğunu anlatım etti . Öznaçar, rastlantısal namına bağcıklı yerde yöntemin yalnızca bipolar bozuklukta değil, ağır dfepresyon dahi şizofreni imişçesine psikiyatrik hastalıklarda bile kullanılan psikiyatrideki genişlik tesirli yöntemlerden olduğunu kaydetti . -“Planlı gebelik… Yakın takip…Bipolar ufaklık hastası kadınlar bile plâstik sahibi olabilir…”Bipolar ufaklık hastası kadınların bile yakın takiple plâstik sahibi olabileceğini kaydeden Öznaçar, hamileliğin planlı olması gerektiğini, gebelikte ilaç kullanımı riskli olsa bile kadın doğum dahi pskoloji uzmanlarının kâr- dokunca dengesi gözeterek bağlaç ilaç dışı iyileştirme yöntemlerinden yararlanılarak sürecin yönetebileceğini söyledi . Durumun belirsizlik sıfatı tek hastaya göre farklılık gösterdiğini dahi tamlayan Öznaçar, “Çok sık atılım geçiren, ilaç uyumu dahi toplumsal desteği kötü çoban hastalarda hamilelik önerilmeyebilir” didi . -“Gereksiz dahi yanlış reçete edilen antidepresanlar hastaya dokunca verebilir”Gereksiz dahi yanlış antidepresan reçete edilmesi/önerilmesi konusuna değinerek, yerde zeminde uyarıda bağcıklı Öznaçar, “Özellikle bipolar bozuklukta antidepresanlar çok titiz kullanılması mukteza ilaçlardır” didi . Tanıdığı baş başa bırakmak tavsiyesiyle eczaneden serbestçe antidepresan alınması, reçete yetkisi olmamasına rağmen mesleksel yetkisini aşan kişilerin ilaç tavsiyesinde bulunması bağlaç akıl doktoru yok hekimlerini hastaya yerde alandaki ilaçları önermesi imişçesine durumlarla karşılaştıklarını anlatım fail Öznaçar, bunların hastaya ağır ol dokunca verebileceğini söyledi dahi ekledi: “Depresyon zannedilen tek hâl şizofreni öncesi öncül dönem olabileceği gibi, aslında bipolar bozukluktan sağlıksız tek hastanın yaşadığı muhtelit atılım dönemi dahi olur . Örneğin yerde çatal merkezde hastaya antidepresan iletmek hastalığı kötüleştirip yatılı iyileştirme mucip durumlara sebep olur . Veya yürek dizem bozukluğu yüzünden çarpıntı şikayeti yaşayan birisine ürkü atılım denilerek antidepresan verilmesi yürek hastalığının tedavisini geciktirebilir . Veya doğurganlık döneminde tek kadına gıyabî yararsız tek antidepresan, plansız tek gebelikte bebeğe dokunca verebilir . Başka tek örnekte, yalnızca halka tanım fail dahi aslında bipolar bozukluğun hipomani döneminde çoban tek kişiye antidepresan grubundan tek aymazlık ilacı verilmesi, hastanın hipomani döneminin hızlıca engel bağlaç psikotik özellikli maniye dönüşmesi olur . Bu örnekleri sayısız şekilde çoğaltmak mümkündür . Bu alandaki diğer sıkıntılar internetten dahi dinleyerek yalan bilgilerle devinim edilmesi, damgalama babında maatteessüf özneyi elhal sürme fail sorunlar, önyargılar, ülkedeki ilaç sıkıntısı, Ruh Sağlığı Yasası’nın olmaması dahi tin sağlığı hizmetlerine gereğince önem verilmemesi namına sıralanabilir . ” TAK Haber: Rahme Çiftçioğlu - Fotoğraf: Erol Uysal .